Winnaar 'Bronze Award'
Categorie: Commercial and Public Spaces

OPDRACHTGEVER

Gemeente Brakel

ONTWERP

BRUT architecture and urban design
i.s.m. ARA Atelier Ruimtelijk Advies

AANNEMER

Bouwbedrijf Persyn

KLEIKLINKER

SeptimA Amarant
SeptimA Sepia
SeptimA Vanille

VERWERKING

visgraat (voetpaden, mix Amarant en Kastanje),
elleboog (rijweg, mix Amarant en Kastanje),
genuanceerd blokverband
(zone rond kerk, mix Amarant, Kastanje en Vanille)

Foto's: © Steven Neyrinck

Verkeersinfrastructuur domineerde tot voor kort het centrum van Brakel. Aan de ene kant van de kerk lag een drukke straat, aan de andere kant een grote asfaltparking. Het gevolg was een conflict tussen de verkeersfunctie en de verblijfsfunctie in een dorpskern met heel wat winkels, scholen en horeca. Een grote verscheidenheid van straatmeubilair, materialen, obstakels en ad-hoc-oplossingen leidde tot een verdere versnippering van de beperkte verblijfsruimte.

De aanleg van een omleidingsweg die de centrumstraat van doorgaand verkeer zou ontlasten, was de uitgelezen kans om werk te maken van een vernieuwd, verkeersluw en aantrekkelijk centrum.
De realisatie van de Markt was een lang proces. Intensief overleg met bijvoorbeeld de politie en De Lijn heeft ervoor gezorgd dat de complexe verkeerssituatie met zorg werd geïntegreerd in een aantrekkelijke verblijfsruimte.

Een aantrekkelijk tapijt van kleiklinkers geeft nu ruimte aan verblijven, ontmoeten en spelen. Aangename terrassen, zitplekken en speelse waterpartijen rondom de kerk blazen de dorpskern nieuw leven in. De kleiklinkers strekken zich uit van gevel tot gevel, waardoor het geheel zich presenteert als één groot plein. Subtiele variaties in legpatronen worden gebruikt om verschillende zones en stromen af te bakenen. Zo krijgt de kerk een centrale plek in de aanleg door eromheen met een bijzonder patroon van kleiklinkers te werken. De randen van het plein zijn afgeboord met eenvoudige paalarmaturen die een terraszone definiëren.

Een waterelement met fonteinen rondom de kerk zet als een waterpas het hoogteverschil tussen de centrumstraat op de heuvelkam en de beekvallei in de verf. Aan de straatzijde wordt dit een waterspiegel op niveau van het voetpad, die de kerk reflecteert en toegankelijk is voor spelende kinderen. Samen met de Oude Lindeboom, het monument voor de oud-strijders en enkele zitbanken creëert dit een unieke plek.

De keuze voor kleiklinkers versterkt het dorps, warm en ruimtelijk gevoel en maakt duidelijk dat de verblijfsfunctie voorrang heeft op de verkeersfunctie. Het materiaal sluit goed aan bij de gevels in verschillende baksteenkleuren. De natuurlijke kleurvariatie van de kleiklinkers doorbreekt de schaal en verzacht het aanzicht. Ook in de keuze van het straatmeubilair en het ontwerp van details is gezocht naar het creëren van een menselijke schaal en een huiselijke sfeer.

Het tapijt van kleiklinkers wordt subtiel doorbroken door lijnvormige elementen zoals boordstenen, kantstroken, opsluitbanden en banken. Deze lijnen begeleiden tegelijkertijd de verschillende verkeersstromen en bakenen de klinkervlakken onderling af. Om een uniform beeld te bekomen, werden al deze lijnen uitgevoerd in beton met arduinkleur (donker grijs).

Op de Markt werden verschillende ontmoetingsplekken gecreëerd, waarbij telkens enkele zitbanken gecombineerd werden met een plantenvlak, bomen en fietsenstalling. De gekozen posities markeren de belangrijkste functies op de Markt aangeven, zoals het gemeentehuis, de bibliotheek en de bushalte. Anderzijds doorbreken deze plekken het uniforme geheel en vormen de bomen telkens een zichtbaar baken vanuit de aanliggende straten. Vanop een afstand is het ‘groen’ van de Markt duidelijk zichtbaar.

Op het Marktplein is er gekozen voor drie verschillende boomsoorten, waardoor elke hoek van de markt zijn eigen karakter krijgt: Tilia europea ‘Euchlora’ (Krimlinde), Fraxinus angustifolia ‘Raywood’ (Smalbladige Es) en de Amberboom. De bomen verspreiden in het voorjaar een heerlijke geur over het plein. Ze hebben een lange levensverwachting en zijn goed bestendig in een ‘stedelijke’ context.