LUCA II: baksteenarchitectuur tussen eenheid en diversiteit

De Antwerpse wijk Luchtbal is sinds kort een bijzonder nieuwbouwproject rijker. LUCA II herbergt 118 sociale huurappartementen, verdeeld over acht homogene bouwblokken. Het meest opvallende: het metselwerk dat een repetitief patroon vertoont en de gevels op een uitgesproken manier articuleert. Voor het ontwerp tekende B-architecten, dat samenwerkte met het Sloveense bureau Bevk Perovic Arhitekti.

Ontwerp weerspiegelt context
De omgeving van de Luchtbalwijk in Antwerpen kenmerkt zich door een enorme diversiteit. Het open stadsplan dateert nog uit het modernistische verleden en wordt ingevuld door zowel typische tuinwijkjes als klassieke gesloten bouwblokken. Een beeld dat nog meer variatie krijgt door de aanwezigheid van grote industriële gebouwen aan de overkant van de Noorderlaan. Al die aspecten worden opgenomen in het ontwerp van LUCA II, dat zich heel mooi conformeert aan zijn context. Het bouwproject bestaat uit eenvoudige geblokte volumes, vormgegeven volgens de principes van een tuinwijk. Bovendien knipoogt elk afzonderlijk gebouw subtiel naar zijn directe omgeving. De volumetrie van het totale project werd geconcipieerd als een compositie met één lang volume van zes lagen gelegen aan de Noorderlaan, en met verschillende kleinere volumes van vier tot zes lagen langs de Canadalaan en Manchesterlaan. Op die manier brengt het stedenbouwkundig concept de verschillende werelden van de Luchtbalwijk zorgvuldig samen.

Bakstenen rasterstructuur
LUCA II zet integraal in op sociale huisvesting. Duurzaamheid, kostenefficiëntie en onderhoudsvriendelijkheid stonden van meet af aan hoog op de agenda. De keuze voor baksteen als gevelmateriaal past perfect in dat verhaal. Toch is het vooral de bijzondere manier waarop het metselwerk is aangebracht dat met de meeste aandacht gaat lopen. Alle gebouwen zijn afgewerkt met de sEptEm 8025, een bruine ecologische KALIBER Brick die in twee formaten werd toegepast om extra textuur te geven aan de gevels. Dieperliggend metselwerk wisselt af met uitstekende koppen, waardoor een soort van rasterstructuur ontstaat die voor een bijzondere articulatie zorgt. De eenvoudige massieve blokken krijgen plots meer ritmiek en dynamiek. Tegelijk laat de bakstenen rasterstructuur flexibiliteit en diversiteit toe op het vlak van plannen en interieurs. Het lange bouwblok van zes bouwlagen aan de Noorderlaan bijvoorbeeld vormt een buffer naar het binnengebied. Aan de overige zijden van het bouwblok is dan weer geopteerd voor een meer open bebouwing met kleinere volumes van vier lagen. Om meer privacy te garanderen werden zowel het gelijkvloers als de binnentuin daar 55 cm verheven boven het maaiveld.

Heterogeen publiek
Dat diversiteit het codewoord is, komt nog op een andere manier tot uiting. LUCA II omvat verschillende woontypologieën die een erg heterogeen publiek moeten aantrekken. Zo zijn er rijwoningen met een privétuin, doorzonappartementen met of zonder tuin, driegevelappartementen en hoger gepositioneerde kleinere appartementen die een spectaculair uitzicht bieden over Antwerpen. Vele daarvan zijn beschikbaar met een verschillend aantal slaapkamers. Kleine en grote gezinnen, koppels, alleenstaanden, ouderen en mensen met een mobiele beperking: allemaal komen ze in aanmerking voor een plekje.

Energie
De aanvraag van de stedenbouwkundige vergunning dateert van 2015, toen de normen op het vlak van E- en K-peil nog iets hoger lagen dan vandaag. Toch wordt er hier vlot de norm gehaald. Het E-peil van de appartementen varieert tussen E52 en E59, het K-peil tussen K29 en K34. Daarbij wordt hernieuwbare energie opgewekt door middel van gemeenschappelijke zonnecollectoren, verbonden met de centrale stookplaats. Verwarmen gebeurt via radiatoren op een laag temperatuur regime. Om de investerings- en onderhoudskosten te verkleinen zonder afgestraft te worden op vlak van E-peil kozen de architecten voor een gecentraliseerde verwarmingsinstallatie in de vorm van een optimaal condenserende gasketel. Die staat zowel in voor sanitair warm water als voor ruimteverwarming. Bovendien wordt het verbruik centraal gemonitord aan de hand van een gebouwbeheersysteem in alle wooncomplexen.